Betreft: Initiatiefvoorstel “Leegstandsverordening Haarlem”
Haarlem, 8 april 2022
Geachte leden van de gemeenteraad,
Het bestuur van de Vereniging Eigenaren Binnenstad Haarlem (“VEBH”) heeft met belangstelling
kennisgenomen van het initiatiefvoorstel “Leegstandsverordening Haarlem” zoals gepresenteerd tijdens de
raadsvergadering d.d. 17 februari 2022.
De VEBH erkent van harte dat vastgoedeigenaren een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid
dragen. De VEBH is ook niet principieel tegen het invoeren van een leegstandsverordening in de gemeente
Haarlem. Daarbij moeten nut, noodzaak en proportionaliteit naar onze mening echter wel uiterst kritisch
worden bezien. Te meer nu de voorgestelde leegstandsverordening verstrekkende gevolgen kan hebben
voor eigenaren van in Haarlem gelegen vastgoed – daaronder begrepen de leden van de VEBH. Naar onze
mening is de voorgestelde leegstandsverordening vooralsnog niet de aangewezen weg. Wij geven u graag
het volgende in overweging.
De beleving van de eigenaar
De voorgestelde leegstandsverordening vormt de basis voor zicht op langdurig leegstaande woningen,
winkels en kantoren in de gemeente Haarlem. De voorgestelde verordening creëert – en in voorkomende
gevallen: forceert – daarnaast een ingang bij de eigenaren van langdurig leegstaande objecten. Zo vormt
de voorgestelde verordening de opmaat voor een inhoudelijk gesprek tussen de gemeente Haarlem en de
eigenaar van een specifiek leegstaand object binnen de gemeentegrenzen.
Aan dat inhoudelijke gesprek gaat voor een eigenaar een verplichte leegstandsmelding – op straffe van
een geldboete – vooraf. Een eigenaar kan na dat inhoudelijke gesprek ook worden geconfronteerd met de
verplichting om werkzaamheden in het leegstaande object te (laten) verrichten. Bovendien kan de
gemeente een gebruiker voordragen waarmee de eigenaar - onder dreiging van bestuursdwang - een
overeenkomst dient te sluiten. Dat vastgoedeigenaren de voorgestelde leegstandsverordening in meer of
mindere mate zullen ervaren als een inperking van hun autonomie en van een essentiële waarde als
contractsvrijheid ligt dus voor de hand.
Heldere visie op ‘de markt’ vereist
Desondanks een constructief gesprek met een specifieke eigenaar kunnen voeren – en de voorgestelde
verordening niet tot een dode letter te laten verworden – vereist gedegen voorbereiding door de
gemeente Haarlem. Wat wordt de inzet van de gemeente in een gesprek dat voor de eigenaar kan
resulteren in een leegstandsbeschikking en de voordracht van een gebruiker? Heeft de gemeente Haarlem
voldoende zicht op potentiële gebruikers en de in de markt gebruikelijke huurovereenkomsten om
dergelijke gesprekken constructief en effectief met alle eigenaren te kunnen voeren? De oproep van
indieners om de ontwikkeling van een ‘makelpunt’ in Zaandam “te volgen” overtuigt in deze context niet.
Is er daarnaast voldoende ambtelijke capaciteit beschikbaar om deze gesprekken – over het invullen van
langdurige leegstand, maar bijvoorbeeld ook het transformeren van leegstaande kantoren – telkens goed
voorbereid, constructief en effectief aan te gaan?
Niet alleen inzetten op ‘excessen’
De indieners verwijzen naar een concreet voorbeeld op de Haarlemse woningmarkt om de noodzaak van
een leegstandsverordening te onderstrepen. De voorgestelde verordening omvat echter alle langdurig
leegstaande woningen, winkels en kantoren in de gemeente Haarlem – en dus niet uitsluitend het soort
individuele gevallen dat indieners aanhalen. Ook langdurige leegstand die welwillende eigenaren zelf
kennelijk niet ingevuld krijgen, valt onder de werking van de voorgestelde leegstandsverordening. Welke
invulling gaat de gemeente Haarlem in die gevallen aan het voorstel geven?
Een leegstandsverordening brengt extra lasten en verantwoordelijkheden met zich mee voor alle
eigenaren én de gemeente Haarlem zelf – en zou in de praktijk dan ook niet alleen moeten worden
toegepast om excessen aan te pakken. Om de leegstandsverordening ook breder te kunnen toepassen, lijkt
een nadere verdiepingsslag noodzakelijk. Naar onze mening is niet op voorhand duidelijk dat de gemeente
Haarlem voldoende ambtelijke capaciteit en zicht op de markt heeft om de voorgestelde
leegstandsverordening breed, constructief en effectief toe te passen. Derhalve dient invoering naar onze
mening vooralsnog achterwege te blijven.
Tot een nadere toelichting zijn wij vanzelfsprekend graag bereid. Wij denken bovendien graag met u mee
over het bestrijden van langdurige leegstand in de gemeente Haarlem – in het bijzonder in de Haarlemse
binnenstad. Wij zijn per e-mail bereikbaar via: secretariaat@vebh.nl.
Hoogachtend,
Vereniging Eigenaren Binnenstad Haarlem,
het Bestuur
C.c. College van B&W van Haarlem
